กรมหลวงโยธาเทพทรงเป็นพระราชธิดาของสมเด็จพระนารายณ์ฯ ซึ่งมีหลักฐานยืนยันว่า พระนารายณ์ทรงพระราชทานเกียรติยศและอำนาจให้กับพระราชธิดาพระองค์นี้อย่างที่ไม่เคยมีกษัตริย์พระองค์ใดทรงปฏิบัติเช่นนี้มาก่อน ทำให้พระองค์ทรงมีพระอำนาจและอิทธิพลสูงในราชสำนักตลอดรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์ แต่เมื่อพระนารายณ์เสด็จสวรรคตโดยไม่มีรัชทายาทสืบราชสมบัติ ชะตาชีวิตของกรมหลวงโยธาเทพต้องพลิกผัน เมื่อพระเพทราชาผู้เป็นเสนาบดีได้ปราดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ และทรงสถาปนาให้พระนางเป็นอัครมเหสีฝ่ายซ้ายในขณะที่พระองค์ยังทรงเศร้าโศกจากการจากไปของพระบิดาและน่าจะทรงคับแค้นใจไม่น้อยกับการกระทำของพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ อย่างไรก็ดี แม้พระเพทราชาจะทรงมีพระราชอำนาจเด็ดขาดในราชอาณาจักร แต่พระองค์ก็ไม่อาจใช้กำลังอำนาจบังคับกรมหลวงโยธาเทพได้ตามอำเภอใจ พระองค์จึงจำต้องใช้ “เวทย์มนต์” ในการแก้ปัญหา ดังพระราชพงศาวดารที่กล่าวว่า “…ทรงพระกรุณาให้หาหมอทำเสน่ห์ ครั้นได้หมอมาแล้วก็ให้ทำตามวิธีการเสน่ห์ และกรมหลวงโยธาเทพก็ให้คลั่งไคล้ใหลหลงทรงพระกันแสงถึงสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นกำลัง ครั้นเสด็จพระราชดำเนินไปครั้งหลังจึงยอม…”
ข้อมูลจาก: ลูกแก้วเมียขวัญ “สตรีคู่พระทัย” ในราชสำนักสยาม
