“มะระขี้นก” หรือเรียกอีกอย่างนึงว่าผักไห่ มะไห่ มะนอย มะห่วย ผักไซ ฯลฯ มะระขี้นกมีรสขมมากกว่ามะระจีน จึงนิยมกินในหมู่ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ ผลอ่อนนำไปต้มหรือเผากินได้ทั้งลูก ผลแก่ต้องนำมาผ่ากลาง คว้านเมล็ดออกเสียก่อน การลดความขมของมะระขี้นกนั้นทำได้โดยต้มน้ำให้เดือดจัด ใส่เกลือสักหยิบมือ ลวกมะระในน้ำเดือดสักครู่ มะระจะยังคงมีผลสีเขียวสด หรือจะต้มกินกับน้ำพริกก็ได้ บางครั้งราดด้วยกะทิสดเพื่อเพิ่มรสชาติ ทั้งนี้มะระขี้นกมีฤทธิ์เย็น จึงไม่ควรกินติดต่อกันนานเกินไป ควรกินผักอื่นบ้างให้ร่างกายเกิดสมดุล
สรรพคุณทางยา
1.น้ำต้มรากมะระขี้นกใช้ดื่มเป็นยาลดไข้ บำรุงธาตุ เป็นยาฝาดสมาน แก้ริดสีดวงทวาร แก้บาดแผลอักเสบ
2.ใบช่วยเจริญอาหาร ช่วยระบาย
3.น้ำคั้นใบดื่มเป็นยาทำให้อาเจียน บรรเทาอาการท่อน้ำดีอักเสบ
4.ดอกชงกินกับน้ำแก้อาการหืดหอบ
5.ผลกินเป็นยาขม ช่วยเจริญอาหาร บำรุงร่างกาย ขับพยาธิ แก้ตับและม้ามอักเสบ หรือจะคั้นน้ำมะระดื่มสัปดาห์ละไม่เกิน 1 แก้ว เพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือด และเป็นยาระบาย
6.ส่วนเมล็ดใช้เป็นยาขับพยาธิตัวกลม
