ดร.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี เขียนบทความให้หนังสือพิมพ์ออนไลน์ Thai Enquirer วิพากษ์ระบบเศรษฐกิจไทยยุคปัจจุบัน อยู่ในภาวะ ‘สิ้นหวัง’ เศรษฐกิจตามหลังประเทศอื่นในภูมิภาค พร้อมระบุ ประเทศจะไม่สามารถบรรลุเป้าหมายแก้ปัญหาเศรษฐกิจได้ถ้ายังอยู่ภายใต้อำนาจของรัฐบาลท่ี่ไม่เป็นประชาธิปไตย

เนื้อหาในบทความของ ดร.ทักษิณ ระบุว่า ข้อมูลสารสนเทศเป็นปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาด้านสังคมและเศรษฐกิจของประเทศ และการเคลื่อนไหวของข่าวสารข้อมูลสำคัญอย่างยิ่งในสถานการณ์ปัจจุบันของประเทศเรา เพราะการเติบโตทางเศรษฐกิจเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่งต่อการขับเคลื่อนประเทศ:

“เศรษฐกิจไทย ซึ่งเคยเป็นที่อิจฉาของประเทศอื่นในภูมิภาคนี้ แต่ไม่นานมานี้ การเติบโตอย่างเข้มแข็ง ได้ถดถอยลงเรื่อยมา จนวันนี้ที่เศรษฐกิจไทยถูกจัดว่าเป็นเศรษฐกิจที่ตามหลังประเทศอื่นในภูมิภาค

การเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศไทยจากที่เคยเป็นแรงขับเคลื่อนการเติบโตของเศรษฐกิจอาเซียน 10 ประเทศ ตอนนี้เศรษฐกิจไทยกลายเป็นหนึ่งในแย่ที่สุดและมีแนวโน้มจะแย่ลง ไม่มีท่าว่าจะดีขึ้นอย่างเร็ววัน

แต่ท่ามกลางหลายๆ ปัญหาทางเศรษฐกิจ แน่นอนว่า ยังมีบางภาคส่วนในสังคมยังคงเจริญรุ่งเรือง และจุดนี้กลายเป็นช่องว่างที่ขยายขึ้นเรื่อยๆ ระหว่างกลุ่มชนชั้นที่มีโอกาสและกลุ่มชนที่ด้อยโอกาส

สภาวะเช่นนี้สะท้อนให้เห็นถึงสภาวะที่คนชนชั้นบนของสังคมยังคงได้รับประโยชน์ ขณะที่คนส่วนใหญ่ในสังคมต้องทนทุกข์ต่อไป ไม่เคยมีมาก่อนที่คนที่ด้อยโอกาสของประเทศของเราประสบความยากลำบากอย่างวันนี้ ซึ่งสภาวะเช่นนี้ได้ถูกปฏิเสธมาตลอดจากรัฐบาลนี้

ขณะที่เศรษฐกิจโลกประสบวิบากกรรมของเศรษฐกิจผ่านความโกลาหลมาหลายครั้งหลายครา แต่ผ่านพ้นมาได้ทุกครั้ง บทเรียนที่ประเทศไทยเรียนรู้จากเศรษฐกิจปี 2540 เป็นที่เรื่องที่ร้ายแรง อย่างไรก็ตาม วิกฤติเศรษฐกิจเป็นสิ่งที่เลวร้ายที่สุดตั้งแต่ปี 2540

วิกฤติการณ์วันนี้พอที่ทำให้เราเปรียบเทียบกับสถานการณ์การเงินในปี 2540 หรือที่เรียกว่า วิกฤติต้มยำกุ้ง

เหตุผลที่ทำให้สภาพเศรษฐกิจปัจจุบันสิ้นหวังไม่ได้มีสาเหตุมาจากระบบการเงินของประเทศไทยในสถานะย่ำแย่เหมือนปี 2540 แต่เป็นเพราะระบบการเงินไทยแข็งแรงเกินไปและไม่ได้สนับสนุนพอให้พยุงภาคธุรกิจเนื่องจากความหวาดระแวงว่า สถานภาพทางการเงินของภาคธุรกิจอาจได้รับผลกระทบ ถ้าเศรษฐกิจแย่ลง

ความหวาดกลัวนี้ประกอบกับการใช้วิถีความคิดของพวกคนรวยสร้างวงจรที่บั่นทอนประเทศของเรา สถาบันธนาคารในประเทศของเราก็มีส่วนทำให้คนรวยร่ำรวยขึ้น ขณะที่กำลังปล่อยให้คนจนจนมากขึ้น

เป็นที่รู้กันดีว่า คนรวย รวยขึ้น ถ้ารัฐบาลที่ไม่ได้เป็นรัฐบาลประชาธิปไตยอยู่ในอำนาจ เราสามารถสังเกตได้ชัดจากกระแสโลก เมื่อรัฐบาลประชาธิปไตยอยู่ในอำนาจ คนที่มีโอกาสน้อยจะเป็นกลุ่มได้ประโยชน์มากที่สุด

ประเทศไทยในปัจจุบันนี้ สิ่งที่ประจักษ์ดี คือ สถาบันธนาคารสนับสนุนแต่ธุรกิจยักษ์ที่มีแต่จะโตขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่คนทั่วไป ยังคงต้องตะเกียกตะกาย เวลาที่จะขอการสนับสนุนให้ได้เงินทุนหมุนเวียนจากสถาบันการเงิน

นอกเหนือจากประเด็นนี้ คือ ความจริงที่ว่า ธนาคารแห่งประเทศไทยไม่ได้ทำตัวเป็นองค์กรอิสระอย่างที่ควรจะเป็น แทนที่จะขอให้ธนาคารต่างๆ ช่วยสภาพคล่องให้ธุรกิจคนทั่วไป เหมือนว่าธนาคารแห่งประเทศไทย กำหนดแนวทางให้ธนาคารต่างๆ ทางเดียวกัน ให้ช่วยคนรวยและธุรกิจยักษ์ใหญ่เท่านั้น

บทความของ ดร.ทักษิณระบุด้วยว่า ธนาคารแห่งประเทศไทยกำลังดำเนินนโยบายที่ไม่เหมาะสมกับประเทศของเรา การใช้นโยบายการเงินใต้กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อ (Inflation Targeting) เป็นนโยบายที่เหมาะกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ไม่ใช่ประเทศกำลังพัฒนาอย่างประเทศไทย ธนาคารแห่งประเทศไทยควรใช้นโยบายการดำเนินนโยบายภายใต้กรอบเป้าหมายการแลกเปลี่ยนเงินตรา(Exchange Rate Targeting)

การใช้แต่นโยบายทางการเงินเพียงอย่างเดียว ไม่สนใจนโยบายการคลังมากนักนำไปสู่สถานการณ์ ซึ่งทำให้เงินบาทแข็งค่ากว่าสกุลเงินอื่นในภูมิภาคนี้ ส่งผลต่อภาคอุตสาหกรรมที่แข็งแกร่งของประเทศ 2 ภาค คือ ภาคส่งออกและท่องเที่ยว

ที่เราเห็นได้วันนี้ คือ ภาคอุตสาหกรรมทั้งสองที่เป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศเราเริ่มประสบปัญหาและผลลัพธ์ที่กู่ไม่กลับ ถ้าสาเหตุที่แท้จริงไม่ได้รับการแก้ไข

สำหรับภาคส่งออกในตลาด 5 เดือนที่ผ่านมา หดตัวและตามที่มหาวิทยาลัยหอการค้าไทยได้คาดการณ์ว่า ส่งออกไทยในปี 2563 จะหดตัว 0.9-2.4% จากตัวเลขส่งออกปี 2562

นอกจากนี้ ค่าเงินบาทที่แข็งขึ้นนำไปสู่การเพิ่มขึ้นของสภาวะการไหลออกของเงินทุน ผมขอเน้นอีกครั้งว่า ภาวะเช่นนี้เป็นประโยชน์ต่อกลุ่มคนรวย

สิ่งที่รัฐบาลและหน่วยงานต่างๆ กำลังทำอยู่ในขณะนี้ ดูเหมือนว่า พวกเขายังเดินสายพานประกอบความคิดอยู่ ขณะที่ความเป็นจริงที่ถูกต้องคือ วิถีความคิดแบบองค์รวม (Holistic Approach) แต่รัฐบาลชุดนี้และองค์กรอิสระกำลังทำให้ประเทศไทย ‘ตกขบวนรถไฟ’

ในปัจจุบัน วิธีการคิดของประเทศอื่นในโลกเป็นการหันหน้าเข้าหากัน หรือการเคลื่อนไหวไปในทิศทางเดียวกัน ขณะที่ประเทศของเรายังคงคิดแบบฉายเดี่ยว ประเทศไทยในฐานะประเทศหนึ่งในโลกควรมีความคิดแบบ ‘หันหน้าเข้าหากัน’ เพื่อช่วยเหลือประชาชนทั่วไปในประเทศ

โลกของเราวันนี้แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากที่รัฐบาลชุดนี้คิดว่า เป็นเรื่องสำคัญที่เราทุกคนสามารถปรับตัวให้เข้ากับกระแสโลกที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ประเทศไทยวันนี้ต้องการผู้นำที่มีความคิดและทำตัวให้เหมาะสมกับภูมิทัศน์ของโลกที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ประเทศไทยไม่สามารถบรรลุเป้าหมายภายใต้การอยู่ในอำนาจของรัฐบาลชุดปัจจุบัน

ปัญหาของเรา คือ ทีมเศรษฐกิจของรัฐบาลชุดนี้เป็นพวกที่สนใจแต่เฉพาะมุมมองด้านการตลาดมากกว่าการมองว่า นโยบายต่างๆที่ออกมานำไปใช้ได้จริงหรือไม่

ถ้ามองไปที่นโยบาย ชิมช้อปใช้ ออกมาโดยรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา คุณจะเห็นได้ว่า นโยบายนี้เป็นนโยบายทางการตลาดอย่างสิ้นเชิง การใช้เงิน 300,000 ล้านบาท เพื่อสนับสนุนนโยบายหรือมาตรการนี้ เป็นเงื่อนไขที่จะนำประเทศไปสู่การล้มละลาย

สิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งที่จะช่วยผลักดันเงินเข้าสู่กระเป๋าของผู้คน คือ แผนกระตุ้นเศรษฐกิจที่ช่วยกระตุ้นให้ผู้คนสามารถออกมาจับจ่ายใช้สอยและเกิด Trickle down effect หรือเงินไปถึงประชาชนรากหญ้า เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจเติบโต

สิ่งที่ธนาคารในประเทศไทยกำลังทำอยู่ เปรียบได้กับการยื่นร่มออกมาเพียงคันเดียวในช่วงที่ฝนตกกระหน่ำ และมีความต้องการร่มจำนวนหลายพันคัน แต่ในวันที่อากาศแจ่มใส กลับเสนอร่มนับพันคัน ทั้งที่ไม่จำเป็น

ในสภาวะปัจจุบันนี้ คนที่มีโอกาสน้อยของประเทศเรากำลังเผชิญสถานการณ์ที่ตัวเองมีกำลังซื้อหดตัวอย่างมาก นี่คือเหตุผลที่ทำให้การบริโภคต่ำลง อัตราการบริโภคเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ กลไกการขับเคลื่อนเศรษฐกิจนี้เป็นตัวพยุงประเทศในเวลาที่การส่งออกชะงักงัน เนื่องจากปัจจัยภายนอก

ความเคราะห์ร้ายที่ตามมาซ้ำสอง คือ การส่งออกของไทยที่ชะงักงัน ค่าเงินบาทที่แข็งตัวขึ้นและการหดตัวของการบริโภค

ปิดท้ายจุดนี้ คือ การลงทุนภาคเอกชนที่ชะงักงัน ซึ่งเป็นสัญญาณว่า นักลงทุนขาดความเชื่อมั่นในทิศทางเศรษฐกิจในอนาคตของประเทศเรา

การขาดความเชื่อมั่นและความมั่นใจไม่เคยเป็นสัญญาณบ่งบอกที่ดีต่อเศรษฐกิจในรูปแบบใดๆ

ระบบทุนนิยมมี 3 องค์ประกอบสำคัญ คือ ความเชื่อมั่น (Trust) ความมั่นใจ (Confident) และทฤษฎีการเก็งกำไร (Arbitrage)

ในสภาวะที่เกิดความเชื่อมั่น ความไว้เนื้อเชื่อใจ ย่อมทำให้เกิดการไหลเข้าของการลงทุนทำให้สภาวะเศรษฐกิจเป็นไปด้วยดี แต่ถ้าองค์ประกอบ 2 ข้อนี้ขาดไป จะเกิดสภาวะ”การเก็งกำไร” มากขึ้น และเป็นเครื่องชี้วัดที่ชัดเจนว่า สภาวะประเทศจะเป็นไปอย่างไรในอนาคต

ในสภาวะที่ดูเหมือนว่า การขาดความเชื่อมั่นในอนาคตของประเทศไทยและกลุ่มธุรกิจยักษ์ใหญ่ที่มีเพียงหยิบมือเดียวเป็นกลุ่มที่หยิบฉวยผลประโยชน์ของประเทศชาติเป็นเรื่องที่น่าเศร้าใจ เพราะความมั่งคั่งของประเทศไม่ควรอยู่ในมือ.ของกลุ่มธุรกิจหรือกลุ่มทุนที่มีเพียงหยิบมือเดียว

คนกลุ่มนี้โชคดีอย่างยิ่งที่ประเทศเรามีรัฐบาลแบบนี้อยู่ในอำนาจ แต่ในความสุขของคนพวกนี้ที่มีเพียงหยิบมือเดียว คือ ความทุกข์ทรมานของคนไทยมากกว่า 65 ล้านคน

สิ่งที่ควรจะเป็นและเกิดขึ้น คือ ทุกภาคทุกส่วนของสังคมไทย ไม่ว่าจะมาจากภาวะเศรษฐกิจใด มีความสุขกับนโยบายเศรษฐกิจที่มีประสิทธิภาพในการบริหารเศรษฐกิจ

ถ้ารัฐบาลสามารถทำให้เกิดภาวะเช่นนี้ได้จะทำให้ประเทศเกิดภาวะที่เติบโตและรุ่งเรืองได้”

ทักษิณ ชินวัตร ชี้ เศรษฐกิจไทย สิ้นหวัง